Fakültemiz ve Sakarya Üniversitesi İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırma Merkezi’nin ortaklaşa ev sahipliği yaptığı “Günümüz İktisadî Meseleleri ve Klasik Fıkıh Mirasımız” başlığını taşıyan, İslam Hukuku Anabilim Dalı Koordinasyon toplantılarının on dördüncüsü 29-30 Nisan tarihlerinde Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hakkı Ekşi Konferans salonunda yapıldı. Toplantıda İslam iktisadı ve fıkıh ilişkisine dair meseleler yanında ilahiyat fakülteleri müfredatında yer alan fıkıh ve usul dersleri üzerinde de duruldu.
Açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Hamdi Döndüren, İslam ekonomisinin önemi üzerinde dururken, Kur’an ve Sünnet’in bu konuda temel parametreleri içerdiğinden ve Müslüman fukahanın da bu parametrelere dayalı bir sistem ortaya koyduğundan söz etti.
Toplantının ilk oturumunda Doç. Dr. Soner Duman “Günümüz Fıkhî-İktisadî Meselelerin Değerlendirilmesinde Fıkıh Mirasımız ile İlişki Biçimimiz” başlığını taşıyan tebliğini sundu. Duman, sadece iktisadî meselelerde değil bir bütün olarak günümüz meselelerinin fıkhî yönden değerlendirilmesinde fıkıh mirasını yok sayan, kutsayan veya kullanan yaklaşımların yanlışlığından söz ederek fıkıh mirasını dikkate alan, yenileyen ve geliştiren bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini, fıkıh mirasımıza karşı “mirasyedi” veya “redd-i miras” yaklaşımlarının doğru olmadığını belirtti.
İkinci oturumda Doç. Dr. İsmail Cebeci “Klasik Fıkıh Mirasımızla İlişkisi Bakımından Çağdaş Murabaha” başlıklı tebliğini sundu. Cebeci, günümüzde katılım bankacılığı uygulamalarının büyük bir kısmını murabahanın oluşturduğunu ancak fıkıh mirasımızda yer alan “murabaha” akdinin günümüz uygulamalarında bir hayli farklı boyutlara ulaştığını belirterek bu farklılıkları ve sebeplerini irdeledi. Cebeci, günümüz yaklaşımlarında “makasıd ve mesâlih eksenli yaklaşım” ve “sedd-i zerîa eksenli yaklaşım” olmak üzere iki temel yaklaşımın bulunduğunu belirtti.
“Güncel İktisadî Fıkıh Meselelerine Farklı Yaklaşımlar Forex (Döviz alım-satım işlemleri)” başlığını taşıyan üçüncü oturumda Yrd. Doç. Dr. Abdullah Durmuş, günümüzde forex adı verilen işlemlerin farklı uygulamaları bünyesinde barındırdığını, bu uygulamaların fıkıh perspektifinden nasıl değerlendirileceğine ilişkin çeşitli görüşlerin bulunduğunu belirtti. Durmuş, bu yaklaşımlar içinde hatalı gördüğü hususların neler olduğunu ve hangi konularda hatalar yapıldığını örnekler üzerinden ortaya koymaya çalıştı.
Her üç tebliğ hem müzakereciler hem de genel olarak katılımcılar tarafından değerlendirilip istişare edildi. Değerlendirmelerde genel olarak fıkıh mirasımızın önemli olduğu, yok sayılamayacağı ancak çağın şartlarına cevap verecek şekilde güncellenmesi gerektiği üzerinde duruldu.
Toplantının ikinci gününde “İlahiyat Fakültelerindeki Fıkıh Derslerinin Değerlendirilmesi” başlığını taşıyan oturum yapıldı. Burada ilahiyat fakülteleri arasında fıkıh derslerinin müfredatı konusunda uygulama birliğinin öneminden söz edildi. Klasik fıkıh mirasımızı anlamaya çalışan ve günümüz şartlarının da farkında olan bir öğretim programı geliştirilmesinin gerekli olduğu üzerinde duruldu. Koordinasyon toplantısı değerlendirme oturumu ile tamamlandı.
İki gün süren toplantıya yaklaşık 130 akademisyen ile il ve ilçe müftülüklerine bağlı personel, lisansüstü ve lisans öğrencileri katıldı. Başarılı bir şekilde icra edilen toplantı katılımcılar tarafından da olumlu değerlendirildi.
